Chorób nerek jest bardzo wiele, a metody ich podziału mogą być różne. Z punktu widzenia pacjenta możemy zwrócić uwagę na dwie grupy.
Do pierwszej zaliczamy takie, które początkowo nie dają dolegliwości. Są to przede wszystkim stany mogące być skutkiem angin, przeziębień, w następstwie których dochodzi do pobudzenia procesów immunoogicznych i powstawania różnych postaci ostrych lub przewlekłych kłębuszkowych zapaleń nerek. Choroba trwa nadal bezobjawowo, nieraz latami i zazwyczaj przy przypadkowym badaniu moczu lub oznaczeniu keratyniny stwierdza się nieprawidłowe wartości. Nie bolą też nowotwory nerek, zwłaszcza we wczesnym okresie.
Natomiast w drugiej grupie znajdują się takie choroby, które dają dolegliwości bólowe. Są to zakażenia dróg moczowych lub kamice nerkowe. Charakteryzują się bólami w dole brzucha lub okolicy lędźwiowej, częstym bolesnym oddawaniem moczu, gorączką oraz zmianami w moczu, takimi jak duża liczba leukocytów, erytrocytów czy bakterii w osadzie. Badanie krwi może wykazać leukocytozę i podwyższone opadanie krwinek czerwonych (OB).
Przyczyna zakażeń nerek są bakterie, które mogą zaatakować dolne partie tego układu, a więc cewkę moczową, oraz górne części, czyli pęcherz moczowy lub miedniczki nerkowe.
Dlatego tak ważne jest to, by w odpowiednim czasie zgłosić się do urologa, który może wcześnie zdiagnozować chorobę. Aby leczyć ją we wczesnym stadium, zanim rozszerzy się na pozostałe części układu moczowego. Stąd tak ważna jest rola badań profilaktycznych i przeprowadzanie co pewien okres ogólnego badania moczu, dzięki któremu można wykryć rozpoczynający się i utajony jeszcze proces chorobowy.
Rak nerki stanowi 2-3% nowotworów złośliwych u dorosłych i występuje zazwyczaj między 5. a 7. dekadą życia. Nowotwory (m.in. raki, gruczolaki, brodawczaki) mogą powstawać w każdym odcinku układu moczowego, np. w miedniczce nerkowej, moczowodach, pęcherzu i cewce moczowej. Podstawowymi objawami nowotworów są bóle, niekiedy typu kolki nerkowej, oraz zmiany w moczu (krwiomocz). Stosunkowo często guzy nerek wykrywa się "przypadkowo" badaniem ultrasonograficznym wykonywanym w celu diagnostyki np. układu pokarmowego.
Podstawowym sposobem leczenia raka nerki jest radykalna nefrektomia, czyli usunięcie guza wraz z nerką.
U 20-50% chorych dochodzi do nawrotu choroby, najczęściej w postaci przerzutów do płuc i kości w ciągu ok. 3 lat po operacji. Dlatego standardową metodą leczenia pooperacyjnego jest obserwacja i wykonywanie co kilka miesięcy USG jamy brzusznej oraz RTG klatki piersiowej oraz analiz laboratoryjnych (badań czynności wątroby, stężenia kreatyniny, mocznika i poziomu elektrolitów).
Immunoterapia z użyciem interferonów i interleukin nie przynosi wystarczających efektów, a jest toksyczna dla organizmu, dlatego stosuje się ją tylko w zaawansowanych stadiach.